آخرین گزارش از برجام به مجلس رفت / فهرست صنایع مشمول لغو تحریم، تعهدات و…

فهرست صنایع مشمول لغو تحریم در صورت برگشت آمریکا به برجام

رفع تحریم‌های مربوط به نفت گاز و پتروشیمی، بیمه، کشتیرانی، کشتی‌سازی و بنادر، خودروسازی، نرم‌افزار و فلزات (تحریم برجامی)، آهن، فولاد، آلومینیوم و مس (تحریم ترامپ)، ساخت و ساز، معدن، تولید، منسوجات و بخش مالی، هواپیمایی، امکان صادرات فرش و اقلام خوراکی.

بدین ترتیب و بنابراین نتایج تمامی تحریم‌های موضوعی علیه اقتصاد ایران شامل تحریم‌های قبل از برجام (مالی و بانکی، بیمه، انرژی و پتروشیمی، کشتیرانی، کشتی‌سازی و بخش بنادر، طلا و فلزات گرانبها، نرم‌افزار، صنعت خودرو، فروش هواپیما و خدمات مربوطه، و واردات فرش و مواد غذایی از ایران (و تحریم‌های بعد از برجام، زمان ترامپ) صنایع فلزات ایران، صنایع معدنی، عمران، صنایع نساجی، تولید) رفع خواهند شد.

در صورت  توافق وین، آمریکا اجرای قوانین کنگره شامل  قانون مجوز دفاعی ، کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه ، آزادی ایران و مبارزه با اشاعه و قانون تحریم‌های ایران را متوقف می‌کند و این قوانین فاقد آثار اجرایی خواهند بود.

در‌مورد قوانین لغو روادید و قانون مبارزه با دشمنان امریکا از طریق تحریم (کاتسا) آمریکا متعهد است که هیچ‌یک از مفاد آنها اجرای کامل تعهدات برجامی  را خدشه‌دار نکند. این بدان معنی است که هر دو قانون بر اجرای کامل تعهدات برجامی امریکا بلااثر خواهند بود. چنانچه خلاف آن ثابت شود در واقع نقض تعهدات امریکا ذیل برجام تلقی خواهد شد که می‌تواند با واکنش ایران بر‌اساس حقوق مندرج در بندهای ۲۶ و۳۶ برجام مواجه شود.

امریکا همچنین در صورت توافق کامل ، فرمان‌های اجرایی مربوط به قبل از برجام ، فرمان اجرایی ۱۳۷۵۴ ،  فرمان اجرایی ۱۳۵۹۰،  فرمان اجرایی ۱۳۶۲۲،  فرمان اجرایی ۱۳۶۴۵ و فرمان اجرایی ۱۳۶۲۸ به همراه فرمان مربوط به زمان ترامپ و شامل بخشی از فرمان اجرایی ۱۳۸۴۶ ،  فرمان اجرایی ۳۷۸۱(تحریم صنایع فلزات ایران) ،  فرمان اجرایی ۱۳۹۰۲(تحریم صنایع معدنی، عمران، نساجی و تولید) ،  فرمان اجرایی ۱۳۸۷۶(تحریم علیه دفتر مقام معظم رهبری و مجموعه‌های وابسته) را لغو می‌کند. همچنین شناسایی سپاه پاسداران به عنوان به اصطلاح سازمان تروریستی خارجی ابطال خواهد شد.

علاوه بر این بیش از هزار شخص حقیقی و حقوقی (فرد، نهاد، کشتی و هواپیما) از فهرست تحریم‌های امریکا خارج می‌شوند. این فهرست شامل
تمامی بانک‌ها و مؤسسات مالی (به جز یک مورد) ،  تمامی شرکت‌های بیمه‌ای ،  تمامی شرکت‌های نفتی، پتروشیمی و پالایشگاه‌های ایرانی،  اغلب شرکت‌های حمل‌و‌نقل، کشتیرانی و کشتی‌سازی،  اغلب شرکت‌های بزرگ در زمینه فلزات،  سازمان انرژی اتمی و شرکت‌ها و مؤسسات پژوهشی،  سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ در حوزه‌های انرژی، نیروگاهی، صنعتی، تجاری و اقتصادی است.

آمریکا همچنین اقدامات مکمل تحریم به شرح زیر را مورد بازنگری، اصلاح یا ابطال قرار خواهد داد به نحوی که منعکس‌کننده لغو تحریم‌ها باشد:
توصیه‌نامه شبکه مقابله با جرایم مالی (فین سن) در مورد ایران (مه و اکتبر ۲۰۱۸)
توصیه‌نامه دریانوردی جهانی(مه ۲۰۲۰)
توصیه‌نامه دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک)
در‌مورد صنایع هوانوردی ایران (جولای ۲۰۱۹)
توصیه‌نامه دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) در مورد حمل‌و‌نقل دریایی محصولات نفتی (مارس ۲۰۱۹)
توصیه‌نامه دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) در‌مورد حمل‌و‌نقل دریایی محصولات نفتی (سپتامبر ۲۰۱۹)
در‌مورد کانال مالی سوئیس (اکتبر ۲۰۱۹،) امریکا آماده ابطال آن می‌باشد، زیرا بازنگری آن مستلزم تغییرات بسیار کلی با توجه به تغییر نظام تحریم‌ها خواهد بود، ولی در صورت تمایل ایران، امریکا آماده بازنگری آن است
توصیه‌نامه وزارت امور خارجه در مورد صادرات محصولات فلزی به ایران (دسامبر ۲۰۱۹)
مجوزهای مربوط به صنعت هواپیمایی و واردات فرش و موادغذایی از ایران به امریکا
درج راهنماها و سؤالات متداول (اِف اِی کیو) در سایت اوفک.

در عین حال امریکا حاضر به رفع بخشی از تحریم‌ها شامل تحریم‌های اولیه که افراد و نهادهای امریکایی را از مبادلات اقتصادی با ایران منع می‌کند و از سال‌های آغازین انقلاب اسلامی برقرار و به‌تدریج انباشته شده و نیز فهرستی از افراد و نهادهای ایرانی که به بهانه‌های غیرهسته‌ای وضع شده‌اند (مثل به اصطلاح تروریسم، موشکی، حقوق بشر و…) نیست و ایران نیز اساساً هیچ‌گاه در‌مورد این موضوعات مذاکره نکرده و نمی‌کند.

مذاکرات وین با کشورهای ۱+۴ و از طریق آنان با آمریکا صورت گرفته است. مذاکرات غیرمستقیم سختی‌ها و محدودیت‌های خود را دارد و زمانبر است و به‌سادگی در معرض سوءتفاهم قرار می‌گیرد. با این حال با توجه به سیاست اصولی کشور مبنی بر عدم مذاکره مستقیم با امریکا، تلاش شد با استفاده از مذاکرات مستمر و طولانی با بقیه اعضای برجام و تبادل مرتب متون کتبی، حتی‌الامکان راه هرگونه سوءتفاهم و یا سوءاستفاده بسته شود.

تعهدات هسته‌ای ایران در توافق وین

چنانچه در وین توافق حاصل آید و آمریکا اقدامات فوق را انجام و تحریم‌ها را رفع کند، ایران نیز پس از راستی‌آزمایی به تعهدات خود در برجام باز خواهد گشت.

مهمترین اقدامات نظارتی و شفاف‌ساز و محدودیت‌های پذیرفته شده در برجام که در صورت توافق در وین مجدداً اجرا خواهند شد شامل موارد زیر است:
• اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و نظارت حساب شده بر تعهدات برجامی،  غنی‌سازی اورانیوم در سطح حداکثر ۳.۶۷ درصد ، استفاده از حداکثر ۶۱۰۴ دستگاه سانتریفیوژ ۱-IR ،  حفظ حداکثر ۳۰۰ کیلو مواد غنی شده و معاوضه مازاد آن با کیک زرد و تبدیل رآکتور آب سنگین اراک به یک رآکتور نوین ولی بدون خطرات اشاعه‌ای، با حفظ ماهیت آب سنگین آن.

همچنین در پی توافق احتمالی در وین، شرایط زیر دوباره به صورت موقت و حداکثر برای چهار سال دیگر برقرار خواهد شد: غنی‌سازی با ۵۰۶۰ سانتریفیوژ ۱-IR ،  استقرار شش آبشار متشکل از ۱۰۴۴ سانتریفیوژ ۱-IR در فردو به صورت آماده (دو آبشار در حال چرخش)، حفظ بیش از هزار سانتریفیوژ ۲m-IR در انبار ،  حفظ صدها سانتریفیوژ پیشرفته ۴-IR و ۶-IR در انبار،  ادامه تولید سانتریفیوژها و قطعات آنها بر اساس برنامه سازمان انرژی اتمی ،  ادامه ساخت مرکز جدید مونتاژ سانتریفیوژ ،  حفظ ۳۰۰ کیلو مواد غنی شده و معاوضه حدود ۳۵۰۰ کیلوگرم مازاد با کیک زرد،  ادامه کار تحقیق و توسعه روی کلیه سانتریفیوژهای کلیدی و پیشرفته ایران از جمله ۲m-IR، ۴-IR، ۵-IR،  ۶-IR، ۶s-IR، ۷-IR و۸-IR.

کاهش تعهدات هسته‌ای طی دو سال گذشته، رشد قابل توجه فناوری هسته‌ای و دانش غنی‌سازی کشور را نیز بویژه در غنی‌سازی در سطوح بالا (۶۰ درصد) به دنبال داشته است

نامه ظریف 

پس از دو سال مذاکره فشرده و طاقت فرسا برای دستیابی به یک توافقِ قابل قبول، نیز ۶ سال کوشش نفسگیر برای حراست از حقوق ملت شریف ایران و جلوگیری از متلاشی شدن توافق همراه با هشت سال ناسزا شنیدن، خون دل خوردن و دم برنیاوردن بر سر اتهاماتی ناروا، اینک در آستانه واگذاری مسئولیت به برادران و خواهرانی تازه نفس و پُرنشاط لازم است چند تجربه و نکته به‌عنوان جمع‌بندی صادقانه و مشورت مشفقانه تقدیم شود.

برجام حاصل کوششی عاشقانه برای رهانیدن ایران از دام امنیتی‌سازی امریکا و تحریم‌های ظالمانه، در عین حفظ توان هسته‌ای با رعایت حداکثری خطوط قرمز در شرایطی دشوار بود؛ ولی همچون هر توافق دیگری حاصل مذاکره و داد و ستد بین‌المللی است که در شرایطی خاص در سال ۱۳۹۲ش و به‌دنبال رأی قاطع مردم به حل و فصل موضوع هسته‌ای براساس تعامل سازنده و عزتمند شکل گرفت.

هیچ توافقی برای هیچ یک از طرف‌های آن بی‌نقص نیست . رسیدن به توافق نیازمند شهامت و ایثار و آمادگی برای هزینه از آبرو و رجحان بخشیدن منافع ملی به مصالح شخصی است. تفاهم ــ که نیازمند نوعی مصالحه است ــ در هیچ فرهنگ و جامعه‌ای بدواً مطلوب و محبوب نیست و قهرمانان تاریخی بیشتر جوامع انسانی، جنگاوران و مبارزان میدان نبرد بوده‌اند و نه کنشگران عرصه دیپلماسی، تفاهم و مصالحه. اما واقعیت آن است که دستاورد هر جنگی در پشت میز مذاکره نقد می‌شود و ناکامی‌های هر نبردی درمصاف دیپلماتیک تعدیل ــ ونه واژگون ــ می‌شوند.

منافع ملی و مصالح عالی مردم و کشور اقتضا می‌کند سیاست خارجی صحنه دعوای سیاسی و جناحی داخلی نباشد. مصالح عالی هر کشور در یک حوزه خلاصه نمی‌شود و تصمیم‌گیر نهایی باید همه جنبه‌ها در یک وضعیت را بسنجد. یک دیپلمات یا یک مجری در میدان نمی‌تواند توقع داشته باشد که تصمیم نهایی را او بگیرد یا حتی تصمیم نهایی مطابق سلیقه، نگرش یا گزینه پیشنهادی‌اش باشد.

البته باید در ارائه نظر کارشناسی صادقانه و شجاعانه نظرات را بیان دارد اما به هنگام عمل بهترین و بیشترین کوشش بر اجرای بهینه و تمام عیار تصمیمات ملی ــ هر چند مغایر پیشنهاد خود یا سازمان باشد ــ را به کار بسته و از همان سیاست جانانه دفاع کند.

مخالفان یک سیاست ضمن اظهارنظر و نقد سازنده، نباید اجرای سیاست اتخاذ شده را مختل کنند و اگر سنگ اندازی‌ها نبود موفقیت حاصل می‌شد. اگر به عوض مناقشه و مجادله بر سر اینکه برجام پیروزی قطعی بود یا شکست کامل ــ که حتماً هیچ یک نبود ــ همگی کوشیده بودیم بیشترین منفعت را از برجام ببریم، چه بسا شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورده بود.

اگر از ابتدا در پی استفاده حداکثری از هر میزان دستاورد برجام ــ حتی در بدترین نگرش‌ها ــ بودیم و مقدار بیشتری سرمایه خارجی جذب کرده و تعداد بیشتری از شرکت‌ها از همه نقاط جهان را به کشور کشانده بودیم، تحریم ایران و اعمال فشار حداکثری بسیار دشوارتر می‌شد.

اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم و از یکسو با خوش خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت‌های غربی از خود نرنجانده بودیم و از سوی دیگر از همه امکانات برجام برای ایجاد منافع اساسی اقتصادی برای همه کنشگران – به شمول شعبات خارجی شرکت‌های امریکایی – بهره برده بودیم، هم دوستانمان سرخورده نمی‌شدند و در دوران سختی رهایمان نمی‌کردند و هم ترامپ برای فشار حداکثری با مانع جدی سرمایه دارانِ جهانی – از جمله در داخل امریکا – مواجه می‌شد. فقط نیاز بود همدل و همصدا از همه امکانات برای اجرای بهینه سیاست کشور در پذیرش برجام استفاده می‌کردیم.

اکنون بهترین زمان برای ایجاد این همدلی و همصدایی است. موفقیت در مذاکراتِ اخیر وین و شکست نهایی سیاست فشار حداکثری با بازگشت امریکا به تعهدات برجامی می‌تواند در فضای جدید سرای سیاست کشور، زمینه را برای بهترین بهره‌برداری از تمامی ظرفیت‌های برجام فراهم کرده با اصالت دادن به روابط با همه شرکا و ایجاد توازن در روابط اقتصادی خارجی – و صد البته با تکیه بر اقتصاد مقاومتی مبتنی بر درونزایی و برونگرایی – رشد و شکوفایی بی‌نظیری را برای کشور و نسل‌های بعدی به ارمغان آورد. برنامه ۲۵ساله با چین، روابط راهبردی با روسیه، سیاست همسایگی و اولویت همسایگان و استفاده حداکثری از تعهدات کشور‌های غربی در برجام بستر مناسب برای چنین آینده‌ای است.

منبع: بورس پرس